Thánh Phanxicô Xaviê sinh ngày 7/4/1506 tại lâu đài Xavier gần Sanguesa, ở Navarre, miền Bắc nước Tây Ban Nha ngày nay.
Thánh Phanxicô Xaviê, một nhà quý tộc xứ Basque, đã rời nhà ở tuổi 19 để học tại Đại học Paris. Ở đó ngài gặp thánh Ignatius thuộc xứ Loyola. Chính thánh Ignatius đã thuyết phục được chàng thanh niên Phanxicô Xaviê này dâng mình cho Thiên Chúa., Ngày 15/8/1534, cùng với Ignatius và năm người khác, chàng thanh niên Phanxicô Xaviê đã tuyên hứa dâng trọn cuộc đời mình cho Chúa.
Năm 1537, 31 tuổi, ngài chịu chức linh mục tại Venezia miền Bắc nước Ý. Năm 1538, ngài đã đi với thánh Ignatius và những người bạn đến Rôma. Sau đó, năm 1541, xuống tàu đi truyền giáo tại vùng Đông Á, theo lệnh Đức Thánh Cha Phaolô III. Sau cuộc hành trình ròng rã hơn 13 tháng trời, ngài tới thành phố Goa, Ấn Độ.
Công việc truyền giáo của ngài ở Goa, bờ biển phía Nam và phía Tây của Ấn Độ mang đến một thành qủa tuyệt vời: hàng chục ngàn người dân ngoại đạo được rửa tội và đón nhận vào Giáo hội. Ngài lại đi xa hơn nữa về phía Đông và đã đi đến Nhật Bản nơi ngài thành lập các cộng đồng Công giáo.
Năm 1552, thánh Phanxicô lên đường sang Trung Quốc và lên đảo Sancian với ý định nhắm vào đất liền đại lục. Nhưng ngài đã không thể thực hiện ước muốn này, vì ngã bệnh.
Thánh Phanxicô Xaviê qua đời ngày 3/12/1552. Cuộc đời truyền giáo của ngài chỉ kéo dài hơn mười năm, nhưng ngài đã làm nhiều việc tông đồ tuyệt vời như một phép mầu. Thánh Phanxicô Xaviê là vị giám mục đầu tiên của Tỉnh Dòng Tên đầu tiên ngoài châu Âu. Ngài yêu mến và gắn bó keo sơn với Chúa Giêsu, tha thiết với dòng và anh em trong dòng, kính trọng và tuân phục thánh Ignatius, nhiệt thành lạ lùng với việc tông đồ. Ngài đã rửa tội cho hàng trăm ngàn tân tòng và gầy dựng nhiều cộng đoàn tín hữu khắp nơi. Thành quả tông đồ của ngài đã tạo nên một đỉnh cao trong lịch sử truyền giáo của Hội Thánh.
Thánh Phanxicô Xaviê được Đức Thánh Cha Grêgôriô XV phong thánh cùng với thánh Ignatius vào năm 1622 và được đặt làm quan thầy các nhà truyền giáo. Ngày nay, Giáo hội mừng lễ thánh Phanxicô Xaviê vào ngày 3/12 hằng năm.
(Tóm lược và chuyển ngữ từ CNA)
