Thủ phủ tiểu bang Alabama
Theo bản tin của CNA, ngày 9/3/2019, một luật sư đại diện cho một thai nhi đã chết, sau khi người cha đệ đơn kiện thay cho thai nhi sáu tuần tuổi vì bị giết một cách oan uổng. Đây được xem là trường hợp đầu tiên tại Hoa Kỳ.
Các tài liệu tòa án cho rằng một phụ nữ 16 tuổi tại tiểu bang Alabama đã phá thai bằng thuốc vào tháng 2/2017, bất chấp sự phản đối của bạn trai – người nói rằng anh ta là cha của thai nhi.
Tháng trước, người đàn ông ấy đã kiện Trung tâm Sản khoa tiểu bang Alabama ở Huntsville – Women’s Center for Reproductive Alternatives. Anh ta nói rằng mình muốn giữ bào thai.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNA, Luật sư Brent Helms, vị đại diện cho người cha trong vụ kiện, nói rằng các mục tiêu của vụ kiện là để đảm bảo không còn người cha nào phải chịu đựng những gì mà họ đang phải chịu đựng và cũng để bảo vệ những đứa trẻ chưa sinh trong trường hợp phá thai, bằng cách thiết lập một quyền hợp pháp “tình trạng con người” (personhood) của chúng.
Luật sư Hemls nói : “Vấn đề mà chúng tôi gặp phải, trong trường hợp ‘tình trạng con người’, có một số điều không tương đồng đó là trong việc định nghĩa về ‘con người’ được bắt đầu từ khi thụ thai, không kể một thai nhi bị phá bỏ. Vì vậy, một trong những mục tiêu mà chúng tôi muốn nhắm đến trong trường hợp này là có thể thiết lập được định nghĩa về “tình trạng con người” cho một em bé chưa sinh.”
Các cử tri tại Alabama đã phê chuẩn những thay đổi trong hiến pháp của tiểu bang – Sửa đổi 2 – vào tháng 11/2018 để thiết lập quyền được sống của trẻ em chưa sinh, được gọi là một điều khoản của tình trạng con người. Một dự luật được 60% công chúng ủng hộ thông qua.
Luật sư Helms cho biết, ngoài việc điều khoản mới sửa đổi hiến pháp, Alabama còn có các đạo luật do cơ quan lập pháp tạo ra, , để định nghĩa “tình trạng con người” bắt đầu từ lúc thụ thai. Ông nói, tiểu bang cũng có bảy ý kiến từ Tòa án Tối cao Alabama xác định “tình trạng con người” bắt đầu từ lúc thụ thai.
Tuy nhiên, không có ý kiến nào trong số này có hiệu lực pháp lý ngay lập tức, vì vụ Roe chống Wade đã thiết lập một quyền hiến pháp để phá thai trên toàn quốc.
Luật sư coi vụ kiện này là một nỗ lực khác để bảo tồn “tình trạng con người” trong tiểu bang.
Helms nói rằng ông đã thấy có một dấu hiệu cho thấy vụ kiện có thể thành công; ông đã thiết lập thành công một địa vị cho đứa trẻ bị phá thai – được xác định trong các tài liệu của tòa án là Em bé Roe – và Thẩm phán chuyên về di chúc Frank Barger đã cho phép vụ kiện được tiến hành.
Theo Helms: “Đó là địa vị đầu tiên, theo hiểu biết của tôi, chưa từng được tạo ra ở Hoa Kỳ cho một đứa trẻ bị phá thai. Vì vậy, chúng tôi đã có một chiến thắng và bây giờ chúng tôi đang chuyển sang những vụ bị giết chết oan uổng … Rõ ràng, đây là trường hợp đầu tiên thuộc loại này, và chúng tôi hy vọng đây tiền lệ pháp lý.”
Luật sư Helms giải thích, tại Alabama, phá thai là một ngành tạo ra lợi nhuận cao. Vì vậy, về ý nghĩa rộng hơn, nếu người cha thắng trong một vụ kiện thai nhi bị giết một cách oan uổng, thì người phạm tội sẽ bị trừng phạt theo một cách nào đó. Trong trường hợp này, vụ kiện nêu tên bên sai phạm là nhà sản xuất viên thuốc phá thai, cũng như phòng khám phá thai, bác sĩ, y tá, tất cả những người tham gia phá thai. Ông nói: Nếu những đối tượng nêu trên phải chịu trách nhiệm cho cái chết sai lầm của Baby Roe, thì những gì đã từng là một ngành công nghiệp tạo ra lợi nhuận bây giờ sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý.
Luật sư Helms suy đoán: “Câu hỏi đặt ra cho họ sẽ là, “họ phải chịu trách nhiệm pháp lý nhiều hơn là lợi nhuận không?” Nếu một nhà sản xuất thuốc xác định rằng họ sẽ phải chịu trách nhiệm về hậu quả của việc phá thai ở bang Alabama, tôi không nghĩ họ sẽ gửi bất kỳ loại thuốc nào đến Alabama để phá thai nữa. Vì vậy, tôi nghĩ rằng kết luận của họ có thể là trách nhiệm pháp lý cao hơn lợi nhuận, và do đó phá thai được chấm dứt ở bang Alabama. Đó chỉ là một quyết định kinh doanh đơn giản.”
Các nhóm ủng hộ phá thai nổi tiếng như NARAL Pro-Choice America đã lên tiếng chống lại vụ kiện và những hệ lụy cho sự thuyết phục pháp lý đối với thai nhi bị phá thai.
Eric Johnston, một luật sư đồng thời là Chủ tịch của Liên minh Phò Sinh Alabama, nói với CNA rằng trong khi ông “không đồng ý về nguyên tắc”, với những gì Helms đang làm, ông lo lắng rằng vụ kiện sẽ không thành công trừ khi Tòa án Tối cao Hoa Kỳ lật lại quyết định năm 1973 đã cho phép một quyền phá thai theo hiến pháp.
Luật sư Eric Johnston nói, trong khi vụ kiện hiện đang ở tòa án tiểu bang, nếu bên bị kiện là phòng khám phá thai, hoặc công ty dược phẩm, có thể chuyển thành công sang tòa án liên bang, thì nó sẽ “bị từ chối trong một thời gian ngắn”. Nếu vụ kiện xảy ra ở hệ thống tiểu bang, thì ngay cả Tòa án Tối cao Alabama cũng khó có thể ra phán quyết có lợi cho người cha.
Luật sư Johnston nói với CNA : “Trường hợp đó sẽ không được duy trì cho đến khi vụ Roe chống Wade bị đảo ngược. Tôi thực sự không nghĩ rằng cách làm đó sẽ đẩy vấn đề đến Tòa án Tối cao Hoa Kỳ.”
Johnston nói rằng việc kết hợp các vụ kiện đúng đắn để thách thức một tiền lệ lâu đời như vụ Roe chống Wade là vô cùng khó khăn. Ông nói, ông nghĩ rằng các luật được thông qua bởi các tiểu bang, thách thức trực tiếp vụ Roe chống Wade và là một sáng kiến để được cứu xét tại Tòa án Tối cao, có nhiều khả năng thành công hơn.
Ông Johnston giải thích : “Tòa án đã phán quyết trong quá khứ rằng người cha không có quyền đối với đứa trẻ chưa sinh, đó là quyền của người phụ nữ, và điều đó dựa trên ý tưởng rằng phá thai là hợp pháp. Vì vậy, tôi không nghĩ rằng việc yêu cầu bồi thường thiệt hại sai lầm của người cha là một tình huống đúng đắn sẽ khiến Tòa án Tối cao cứu xét vụ Roe chống Wade. Tôi chỉ không nghĩ rằng đó là cách tiếp cận phù hợp. Tôi chỉ không nghĩ rằng nó sẽ được tiến hành.”
Theo ông Johnston, khi mà vụ Roe chống Wade đã cho người phụ nữ quyền riêng tư để phá thai, thì không có vi phạm hành động giết người, bất chấp luật pháp Alabama cấm. Ông nói : “Hiến pháp của Alabama không thể thay thế, hay bác bỏ, Hiến pháp của Hoa Kỳ. Quyền của Roe đã xác quyết rằng Hiến pháp Hoa Kỳ cho phép phá thai. Vì vậy, nó không liên quan đến những gì Hiến pháp Alabama nói và nó không liên quan đến những gì Tòa án tối cao Alabama đã nói trong một số trường hợp.”
Ông Helms thì tỏ vẻ hy vọng hơn. Ông nói : “Chúng tôi đang làm một điều mới mẻ, ở trong một vùng chưa được khám phá, và chúng tôi đang cố gắng làm tốt nhất có thể để hướng qua đó. Nhưng, điều đó cũng có nghĩa là phía bên kia cũng ở trong vùng đất chưa khám phá giống vậy. Rõ ràng chúng tôi rất vui về những cơ hội có thể giới thiệu cho những người cha tương lai đang có cùng hoàn cảnh giống người cha trong vụ kiện.”
Helms cho biết bảo vệ cuộc sống là một vấn đề đặc biệt quan trọng đối với gia đình ông – ông là cha của bảy đứa con. Ông nhớ lại : “Khi mẹ tôi mang thai em trai tôi, bác sĩ nói với bà ấy rằng do sức khỏe, bà hoặc là đứa bé sẽ chết. Lúc ấy mẹ tôi nói ‘Ồ vậy sao, nếu Chúa muốn một trong hai chúng tôi, hoặc cả hai chúng tôi, Ngài sẽ gọi chúng tôi. Thế là bà ấy đã từ chối phá thai và tôi đã có người em trai. Bây giờ em trai tôi là người thông minh nhất và đẹp nhất trong số anh em chúng tôi, do đó chúng tôi rất biết ơn khi có em. Vì vậy, vâng, vấn đề ủng hộ sự sống đối với tôi là chuyện dĩ nhiên. Tôi và vợ tôi đã được phúc lành và chúng tôi rất biết ơn khi có một gia đình lớn như vậy.”
Phòng khám phá thai Huntsville được chờ đến ngày 1/4/2019 để trả lời vụ kiện.
(Tóm lược và chuyển ngữ từ bài viết của Jonah McKeown đăng trên CNA)
