Đức TGM Oscar Romero và Đúc Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolo II lúc sinh thời
Ngày 7/3/2018, ĐTC Phanxicô đã chuẩn y án tuyên phong Hiển thánh cho Đức cha mục Oscar Romero, cố Tổng Giám mục San Salvador, El Salvador. Đức cố TGM. Oscar Romero tên đầy đủ là Óscar Arnulfo Romero y Galdámez, sanh ngày 15/8/1917và mất ngày 24/3/1980. Ngài nổi tiếng với việc chống lại các vấn đề như: nghèo đói, bất công trong xã hội, việc ám sát và tra tấn. Năm 1997, ngài được nâng lên hàng Tôi Tớ Chúa do Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II quyết định. Điều này đã mở ra tiến trình tuyên chân phước và tuyên thánh cho Đức TGM Romero. Ngày 3/2/2015, ĐTC Phanxicô ban hành một sắc lệnh công nhận rằng Tổng giám mục Romero là người tử đạo, và ngài bị sát hại vì bị người khác hận thù về đức tin, chứ không phải là một vụ ám sát chính trị. Lễ tuyên phong Chân phước cho ngài nhanh chóng được cử hành vào ngày 23/5/2015.
Đức ông Ricardo Urioste (*), nguyên Tổng Đại diện giáo phận San Salvador, là một trong những cộng sự viên gần nhất với Đức TGM Oscar Romero, Chủ tịch Quỹ Đức TGM Romero, đã kể một số câu chuyện về vị TGM của mình.
Trong số những chi tiết hấp dẫn nhất liên quan đến ngày Đức TGM Romero bị giết có việc: vị cố Tổng Giám mục đã nghĩ gì về thuyết Thần học Giải phóng đang gây nhiều tranh cãi và sự kiện đặc biệt là nội tạng của vị tử đạo này đã không bị phân hủy khi được khai quật ba năm sau khi ngài qua đời.
Đức TGM Romero đã bị giết chết một cách tàn bạo trong khi đang cử hành Thánh Lễ vào ngày 24/3/1980 – thời điểm El Salvador đang chớm ngòi chiến tranh nội địa.
Đức ông Ricardo Urioste
Đức ông Urioste, người từng điều hành Ban cáo thỉnh án phong thánh cho Đức TGM Romero, nói rằng: “Trong thời gian vị tử đạo còn sống, bất cứ khi nào ngài giảng, thuyết trình, hay thi hành vai trò của một cha chánh xứ, thì người ta đều cáo buộc ngài là cộng sản, chủ nghĩa Mác, một chính trị gia, và một nghìn thứ khác”
Tuy nhiên, Đức ông lưu ý rằng sau 12 năm nghiên cứu sâu rộng về cuộc đời và các bài viết của Đức TGM, Tòa thánh Vatican chưa bao giờ tìm thấy bất cứ điều gì để chứng minh cho những cáo buộc này.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNA, Đức ông Urioste đã tiết lộ một số sự kiện ít được biết đến xung quanh vị Tổng giám mục tử vì đạo này, cũng như những di sản của ngài về Giáo hội và trên thế giới.
Điều gì đã xảy ra trong ngày Đức TGM Romero bị sát hại?
Đức ông Urioste có thể dễ dàng nhớ lại ngày mà Đức TGM Romero đã bị giết, và ngài nói rằng đó là “một ngày làm việc bình thường” của Đức TGM.
Vào buổi sáng, Đức TGM đã gặp một nhóm các linh mục, và sau đó họ cùng nhau ăn trưa. Sau đó ngài đã đi xưng tội với linh mục ngồi tòa thường xuyên của ngài, đó là linh mục Segundo Ascue.
Sau khi ngài đã xưng tội, Đức TGM Romero đã đi dâng thánh lễ vào lúc 6 giờ chiều. Thánh cử hành tại bệnh viện Divine Providence của San Salvador, do các nữ tu điều hành. Thánh lễ này đã được công bố rộng rãi trong toàn giáo phận.
Trong khi đang cử hành Thánh lễ trong nhà nguyện của bệnh viện, Đức TGM bị bắn vào ngực do một người từ bên ngoài.
Đức ông Urioste nói rằng: “Sau khi nhận được một cú điện thoại thông báo cho ngài về những gì đã xảy ra tôi ngay lập tức đã đến bệnh viện, và Đức TGM đã được đưa đến phòng khám đa khoa. Phóng viên đài truyền hình đã tới, họ liền phỏng vấn tôi, và sau khi tôi đi đến bệnh viện, nơi Đức TGM đang được cấp cứu. “
Đức ông nhớ lại khi các nữ tu chuẩn bị tẩm liệm xác của Đức TGM Romero, ngài nói với họ: “Xin hãy cẩn thận đừng để nội tạng rơi ra ở bất cứ chỗ nào, nhưng rồi họ gom lại và đã chôn chúng, và họ đã chôn chúng trong sân trước một căn hộ nhỏ của Đức TGM ở trong bệnh viện nơi ngài sống. “
Ba năm sau, trong dịp thăm viếng El Savador của Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II, các nữ tu của bệnh viện “đã làm tượng đài cho Đức Trinh Nữ Maria trong cùng một nơi mà họ đã chôn nội tạng của Đức TGM Romero.”
Đức ông Urioste tiết lộ: “Trong khi họ đào, họ đã đụng vào một hộp và túi nhựa nơi họ chôn nội tạng của Đức TGM, họ đã thấy máu vẫn còn lỏng và bên trong không có mùi hôi. Tôi không muốn nói rằng đó là một phép lạ, có thể đó là một hiện tượng tự nhiên, nhưng sự thật là điều này đã xảy ra, và chúng tôi đã nói với vị Tổng giám mục đương nhiệm lúc đó là Đức TGM Arturo Rivera y Damas. Bấy giờ, vị TGM đương nhiệm bảo tôi: Hãy nhìn kìa Đức ông, việc này đã xảy ra, và ngài nói: “Hãy giữ im lặng , đừng nên nói với ai bởi vì họ sẽ nói rằng đó là những chuyện chúng ta bịa đặt ra.”
Tuy nhiên, “Đức Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã được trao một chiếc hộp nhỏ với máu của Đức Tổng giám mục Romero”.
Đức ông Urioste nhớ lại rằng : “Khi Đức Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đến San Salvador, điều đầu tiên ngài làm là “đi đến nhà thờ mà không nói với bất cứ ai. Nhưng nhà thờ đã đóng cửa, họ phải đi tìm một người mở cửa để Đức Giáo hoàng có thể vào và quỳ xuống trước mộ của Đức Tổng giám mục Romero. Khi đó, Đức Thánh Giáo hoàng Gioan Phaolô II đã nói trong chuyến thăm của ngài rằng không ai có thể điều khiển ký ức của Đức TGM Romero và than thở rằng làm sao họ có thể “chính trị hoá Đức TGM.”
“Phe khuynh tả đã chính trị hóa ngài, đặt ngài làm khẩu hiệu của họ. Phe khuynh hữu cũng chính trị hoá ngài và nói những điều không đúng về vị giám mục. Tất cả chỉ là giả dối, họ đã bôi nhọ ngài. ”
Đức ông Urioste nói : “Một trong những điều mà Giáo hội ở El Salvador muốn, Đức Tổng Giám mục, bây giờ được nhiều người biết đến nhiều hơn trước đây, là một nguyên nhân để suy nghĩ, động cơ để bình an, động cơ tha thứ, động cơ hòa giải với nhau. Tất cả chúng ta hãy kiên nhẫn hơn để đổi mới chính mình và theo đường lối mà Đức TGM Romero đã đề xướng với chúng ta. Tôi nghĩ rằng đường hướng này của Đức TGM Romero sẽ đóng góp rất nhiều cho một cuộc gặp gỡ và hòa giải tốt đẹp hơn ở El Salvador.”
Đức Tổng giám mục Romero thực sự đã nghĩ gì về Thần học Giải phóng
Mặc dù có nhiều lời cáo buộc để chống lại vị tổng giám mục của San Salvador, nhưng theo Đức ông Urioste : “Đức TGM Romero chưa bao giờ có tư tưởng Marxist trong tâm trí của ngài. Nếu có, Vatican, đã cứu xét rất nhiều, đã không phong chân phước cho ngài, nếu họ thấy rằng ngài có những tham gia với chủ nghĩa Mác.”
Đức ông Urioste nói: “Đức TGM Romero nghị lực sống thực sự gần gũi với người nghèo là Tin Mừng và giáo huấn của Giáo hội. Ngài là một tôi tớ của Tin Mừng, ngài không bao giờ đọc bất cứ điều gì từ Thần học Giải phóng, nhưng ngài chỉ đọc Kinh Thánh.”
Đức ông Urioste lưu ý đến thư viện của Đức TGM, “đã có tất cả những sách từ những Giáo Phụ đầu tiên của Giáo hội, Huấn quyền Giáo hội hiện tại, nhưng ngài chưa bao giờ mở ra bất kỳ cuốn sách nào từ khoa Thần học Giải phóng, hay Gustavo Gutiérrez, hoặc của bất cứ ai khác. Ngài đọc Kinh thánh và ở đó ngài đã gặp Chúa Giêsu trong tình yêu với người nghèo và theo cách này ngài bắt đầu tiến theo Chúa Giêsu “
Điều gì làm cho Đức Tổng giám mục Romero khác với những người khác
Đức ông Urioste nói : “Một trong những đặc điểm nổi bật nhất của Đức TGM Romero là ý thức của ngài về công việc. Ngài là một người đàn ông cực kỳ chăm chỉ và tận tâm cho ngày làm việc của ngài không kể ngày đêm – có khi ngài làm việc đến nửa đêm và có khi đến sáng hôm sau”
Đức ông nhớ lại mỗi khi Đức TGM bắt đầu chuẩn bị các bài giảng Chúa nhật từ ngày hôm trước, và luôn luôn bao gồm ba suy niệm về Bí Tích Thánh Thể. Khi Đức TGM Romero giảng, ngài thường xuyên nhắc đến các Tổ Phụ của Giáo Hội, những chia sẻ của ngài luôn dựa vào giáo huấn của Giáo Hội và liên kết những cảm nghĩ của ngài với những thực tế hiện tại của đất nước.
Ngài nói : “Một bài giảng mà không có mối tương quan với những gì đang xảy ra trong hiện thực thì cũng giống như ở Ái Nhĩ lan, ở Paris, cũng như mọi nơi”.
Đức ông nhớ lại trong thời điểm của Đức TGM Romero, chính phủ lúc bấy giờ là “một chế độ quân sự độc tài hung hãn, với chủ nghĩa “an ninh quốc gia”.
Đức ông Urioste nhắc lại : “Những người đứng về phía người nghèo hoặc bày tỏ mối quan tâm đối với họ thì “bị cáo buộc là cộng sản, họ đã bị giết mà không cần suy nghĩ nhiều hơn. Có 70 ngàn người chết như thế này trong nước vào thời điểm đó,
“Thực trạng kinh tế xã hội thời bấy giờ có rất nhiều người nghèo đói, không có việc làm, lương bổng thấp kém”.
Đức ông Urioste cho rằng: “Cuối cùng, sự phong chân phước của Đức TGM Romero, là một thắng lợi của chân lý. Đức TGM Romero thực sự là ai, những gì Đức TGM đã làm, làm thế như thế nào, từ Lời Chúa, Huấn quyền Giáo Hội, trong việc bảo vệ người nghèo là những người được Chúa Giêsu yêu mến và cũng là những người được Đức TGM Romero yêu mến.”
(Tóm lược và chuyển ngữ từ bài viết của David Ramos and Elise Harris đăng trên CNA)
(*) Đức ông Ricardo Urioste đã qua đời ngày 15/1/2016 tại San Salvado, hưởng thọ 90 tuổi.
