Chức Phó tế dành cho phụ nữ, một thử nghiệm và phong chức linh mục cho những người đàn ông đã kết hôn ở vùng sâu vùng xa là một số gợi ý được thảo luận tại Thượng Hội đồng Giám mục ở Vùng Pan-Amazon, mỗi gợi ý đã đưa ra một loạt các phản ứng.
Vào giờ ăn trưa hôm thứ Ba,8/10/2019, 40 Nghị phụ và một kiểm phối viên đã nói về nhiều chủ đề khác nhau trong các phiên họp toàn thể – diễn ra vào buổi sáng và buổi chiều, trong đó mỗi người tham gia hội nghị được phát biểu tối đa trong bốn phút.
Các diễn giả bao gồm: 15 giám mục người Brazil, 12 vị giám mục từ các quốc gia Mỹ Latinh khác và những Thượng phụ từlãnh đạo của Rôma, Canada và châu Âu.
Trong số đó có Đức Hồng Y Michael Czerny, phó Tổng Thư ký về người di cư và người tị nạn để thúc đẩy sự phát triển con người toàn vẹn, ĐHY Peter Turkson, Bộ trưởng của Bộ Cổ Vũ Phát triển Toàn diện Con người, ĐHY Robert Sarah, Bộ trưởng của Cộng đồng về Phụng tự và Kỷ luật Bí tích, và ĐHY Reinhard Marx, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Đức.
Hội nghị đặc biệt, “Amazonia: New Paths for the Church and for an Integral Ecology,” (Vùng Amazon: Những hướng đi mới cho Giáo hội và cho một hệ sinh thái tích hợp) đã bắt đầu vào Chúa nhật 6/10/2019 và kéo dài đến 27/10/2019.
Như trong các hội nghị trước đây trong triều đại ĐTC Phanxicô, Vatican đã không đưa ra chi tiết về ai đã nói gì, rõ ràng là để khuyến khích một cuộc thảo luận tự do và ít bị ức chế hơn, mặc dù ĐHY Marx là một ngoại lệ. Ngài đã công bố toàn bản văn của mình.
Một Nghị phụ cho biết, theo bản nghị trình tổng hợp do Vatican cung cấp, các đề tài được thảo luận cho đến nay đã bao gồm một phản ảnh về “nghi thức bản địa” của về Hy tế của Thánh lễ mà người ta nói, nên xem xét về ý tưởng tốt nếu chúng “không liên quan đến mê tín dị đoan,” vVà miễn là chúng cho họ “một cách hài hòa với một tinh thần phụng vụ thực sự.”
Liên quan đến vấn đề này, và như là một phần của sự hòa nhập, người ta đã đề xuất rằng, “theo sự phân định đúng đắn về thần học, phụng vụ và mục vụ,” một “nghi thức Công giáo của vùng Amazon” nên được coi là ad experimentum (thí nghiệm). Cuối cùng, nó đã được nhấn mạnh, “cũng giống như ở đó có một hệ sinh thái môi trường, vì vậy cũng có một hệ sinh thái Giáo hội.”
Một số đông ý kiến nêu các biện pháp can thiệp đã được đưa ra về vấn đề gây tranh cãi về việc phong chức cho những người đàn ông đã kết hôn, “đã được chứng minh là có đức hạnh” (viri probati) để đưa Bí tích Thánh Thể đến các vùng xa xôi hẻo lánh nơi không có các linh mục.
Một Nghị phụ của Thượng Hội đồng đã cảnh báo rằng trong khi đó là một “điều cần thiết chính đáng,” thì tình huống không thể xảy ra với một sự “thay đổi đáng kể về bản chất của chức tư tế và mối tương quan của nó với đời sống độc thân.” Thay vào đó, tầm quan trọng của việc truyền giáo đã được nhấn mạnh, là nên khuyến khích giới trẻ, như một giải pháp lâu dài để đáp ứng sự thiếu hụt linh mục.
Nhưng người ta cũng đề nghị rằng đối mặt với “chủ nghĩa thế tục, sự thờ ơ tôn giáo, sự gia tăng chóng mặt của các Giáo hội Tin lành”, Giáo hội cần “phải học cách quan tâm và lắng nghe nhiều hơn về tiếng nói của giáo dân.” Và trong bối cảnh này có nghĩa là cần mang Bí tích Thánh Thể đến với giáo dân đã được nhấn mạnh, cung cấp các thừa tác viên “cố định” chứ không chỉ đơn thuần là những người “tạm thời”, và thậm chí là một “phó tế vĩnh viễn bản xứ.”
Vatican cho biết, các Nghị phụ khác đã lên tiếng ủng hộ viri probati như một giải pháp, nhưng một phản đối với lý do rằng một đề nghị như vậy có thể “khiến linh mục trở thành một quan chức đơn thuần của Thánh lễ.” Một ý kiến khác cho rằng tốt hơn để “nhấn mạnh giá trị tốt đẹp hơn” về đời sống tận hiến cũng như sự “khuyến khích mạnh mẽ” về ơn gọi trong các cộng đồng bản xứ.
Một tham dự viên khác nói rằng sự thiếu hụt các linh mục không phải chỉ ở vùng Amazon nhưng “toàn Giáo hội hoàn vũ”, và đã chỉ ra rằng sự “thiếu thánh thiện” là một trở ngại đối với nhân chứng truyền giáo.
Vatican nói rằng, trong số những đề nghị khác, đó là “sự có thể truyền chức phó tế cho phụ nữ, để tăng cường ơn gọi mục vụ của họ.” Một vị khác kêu gọi sự tham gia của phụ nữ vào Giáo hội.
Thảo luận về môi trường
Chuyển sang các vấn đề môi trường ở khu vực Amazon, tác động thiệt hại của các hoạt động khai thác hầm mỏ bất hợp pháp và bạo lực đã được đề cập trong một số bài phát biểu, cũng như các vấn đề nhân quyền và các bất công xã hội khác ảnh hưởng đến người dân bản xứ.
Cụ thể, những người tham gia hội nghị đã cảnh báo chống lại “các mô hình khai thác săn mồi, phá rừng và những thách thức di cư có thể dẫn đến thất nghiệp, bạo lực, buôn người, buôn bán ma túy, mại dâm và bóc lột.
Một “kêu gọi thiết tha” đã được đặt ra cho Giáo hội để “tận dụng tiếng nói có thẩm quyền trong lĩnh vực đạo đức và tâm linh,” để “luôn bảo vệ sự sống,” hãy tố cáo các “cấu kết của cái chết đe dọa nó.” Cần có “trung tâm chuyển đổi sinh thái trách nhiệm và hệ sinh thái toàn vẹn,” cũng đã được nhấn mạnh về sự suy thoái của môi trường, và một lời kêu gọi được đưa ra cho Giáo hội để kết hợp với người dân bản xứ và “các phong trào xã hội ở cơ sở hạ tầng” để “đối phó với cuộc chiến chống biến đổi khí hậu.”
Tầm quan trọng của những người trẻ tuổi với tư cách là nhân vật chính của “hệ sinh thái tích hợp” đã được thảo luận, tiếp theo từ Thượng hội đồng 2018 về Giới trẻ, Đức tin và Phân định Ơn gọi. Swede Greta Thunberg, 16 tuổi và phong trào “Climate Strike” (phản đối về khí hậu) của cô được xem như một ví dụ điển hình. Giới trẻ cảm thấy cần một mối tương quan mới với sự sáng tạo, một điều không phải là tấn công, và Giáo hội nên xem môi trường như một “thách thức tích cực” và một “lời cổ vũ để đối thoại với giới trẻ.”
Trong sự can thiệp của mình, Đức Hồng Y Marx đã chọn không tập trung vào cuộc sống độc thân của linh mục hay phó tế phụ nữ, mà là sinh thái học. Ngài nói rằng sự hủy hoại môi trường mâu thuẫn với sự hiểu biết về trách nhiệm của Kitô hữu về việc quản lý công trình của Đấng sáng tạo, rằng thế giới cần phải nhanh chóng ngưng việc khai thác nhiên liệu và các nước công nghiệp có trách nhiệm đặc biệt trong việc giảm thiểu việc thải khí nhà kính. Ngài nói thêm, một hệ sinh thái và kinh tế toàn diện là cần thiết, vì “mọi thứ đều kết nối với nhau!”
Thành viên Thượng Hội đồng mới
Vào hôm thứ Hai, hội nghị đã bầu ra các thành viên hội đồng mới, những người sẽ tham gia Ủy ban Thông tin, Hội đồng chịu trách nhiệm truyền đạt về các thủ tục thông tri của Thượng Hội Đồng. Hội đồng này bao gồm Đức Giám mục Erwin Kräutler ở Xingu, Brazil, được cho là tác giả chính của tài liệu làm việc tranh luận sôi nổi, người từ lâu đã ủng hộ linh mục cho người đã có vợ và phụ nữ làm linh mục.
Linh mục Antonio Spadaro, dòng Tên, Giám đốc Biên tập của La Civiltà Cattolica, một cố vấn thân cận của Giáo hoàng mà ĐTC đích thân bổ nhiệm vào THĐ, cũng được bầu.
Trong các bình luận cho các phóng viên hôm thứ Ba, ĐHY Pedro Barreto Jimeno, Tổng Giám mục Huancayo, Perú, và Phó Chủ tịch Pan-Amazon Church Network (REPAM) (hệ thống Giáo hội Pan-Amazon), đã nhấn mạnh sự rộng lớn của vùng Amazon. Ngài nói rằng sự “khôn ngoan của tổ tiên” của người dân Amazon “nên được công nhận” và nhớ lại cách mà trong quá trình chuẩn bị của THĐ, một phụ nữ bản xứ ở Amazon nói với ngài rằng “các chính trị gia không có thời gian để lắng nghe chúng tôi, nhưng người anh em, là Đức Phanxicô đã dành thời giờ lắng nghe chúng tôi.” ĐHY Barreto Barreto cũng nói về việc ngài yêu mến dân bản xứ đến mức nào và “đã được truyền giáo bởi họ và họ tiếp tục truyền giáo cho tôi.”
Moema Maria Marques de Miranda, một thừa tác viên người Brazil và là Giám định viên của REPAM, cho biết chúng ta đang sống trong một khoảnh khắc “độc nhất trong lịch sử của hành tinh chúng ta,” có thể sớm bị hủy hoại về môi trường, và nói rằng ĐTC Phanxicô “hoàn toàn hiểu được cảm giác cấp bách này.” De Miranda cũng so sánh ĐTC Phanxicô, “người đến từ nơi tận cùng của thế giới, từ bên ngoài,” đối với Thunberg, người mà bà lưu ý có một “dạng tự kỷ,” vì vậy bà cũng nằm ngoài ‘tính bình thường này’.
Bà ấy cũng đã nhấn mạnh sự kết nối của thế giới và nói thêm rằng “người bản xứ có thể dạy chúng ta văn hóa” và cách sống đúng với thiên nhiên như “họ đã học trước khi chúng ta đã học là làm thế nào để sống với hành tinh này.” Và bà đã chỉ trích lối sống tây phương với mô hình của chủ nghĩa tiêu dùng, và kêu gọi một nền kinh tế nên “tôn trọng môi trường và sinh thái.”
Khi được hỏi hội thảo nghĩ gì về việc khẳng định rằng khoảng 20 người bản xứ không phải là “người thuần túy và không có tội nguyên tổ” như một số người duy trì, nhưng vẫn tiếp tục thực hành giết trẻ em dưới một tuổi, Victoria Lucia Tauli-Corpuz, người giám sát đặc biệt của Liên Hợp Quốc về quyền của người bản xứ (và một trong hai quan chức Liên Hợp Quốc tại THĐ cùng với cựu Tổng thư ký LHQ Ban Ki-Moon), cho biết các xã hội bản xứ “không hoàn hảo.” Các thực tiễn vẫn tiếp tục không phù hợp với các tiêu chuẩn nhân quyền quốc tế, ông nói, nhưng nói thêm rằng tất cả những người dân bản xứ đều có sự đồng ý thay đổi văn hóa và truyền thống, giáo dục và cải chính những thực hành này để đưa họ đến những tiêu chuẩn đó.
ĐHY Barreto đã đồng ý rằng “không có gì là hoàn hảo” giữa những người bản xứ, vì vậy nói về sự “thuần khiết” là không đúng sự thật. Ngài nói rằng ngài không biết về 20 người bản xứ cho phép giết trẻ em nhưng nói rằng ngài muốn thấy bằng chứng về điều đó, vì “nó chỉ ra sự man rợ.”
Sự khác biệt của ý kiến
Khi được hỏi về sự khác biệt về quan điểm trong hội trường, đặc biệt là về các vấn đề như viri probati, Paolo Ruffini, Chủ tịch Ủy ban Thông tin, cho biết tất cả những Nghị phụ của THĐ nhận xét rằng phải tìm ra giải pháp cho việc thiếu linh mục ở vùng sâu vùng xa, “tuy nhiên, không phải tất cả các câu trả lời đều trùng khớp.” Ngài nói thêm rằng THĐ “vẫn là chính” và những người tham gia là những người “cố gắng diễn giải” về một hướng đi thực tiễn, được linh cảm bởi Chúa Thánh Thần.
Linh mục Giacomo Costa, dòng Tên, Thư ký của Ủy ban Thông tin, cho biết điều “thú vị” về hội nghị là “mọi người có thể thách thức ý kiến của nhau và điều này làm cho nó trở nên phong phú hơn,” giúp đỡ để xác định “con đường” để tiến bước. Có điều cần phải “hỏi Chúa chúng ta những bước đi nào cần thực hiện” đây là THĐ, có nghĩa là “cùng đồng hành với nhau,” – đừng tiêu chuẩn hóa ý kiến hoặc chia sẻ cùng quan điểm. ĐHY Barreto cho biết, “chúng ta không phải quá lo lắng về những ý kiến khác nhau” và đề cập đến sự khác biệt mà thánh Phêrô và thánh Phaolô đã tranh cãi về việc cắt bì ở Antioch. THĐ“không phải là một quốc hội” nhưng là nơi để đề xuất gợi ý cho ĐTC để ngài có thể “đưa ra hướng dẫn.”
(Tóm lược và chuyển ngữ từ bài viết của Edward Pentin đang trên National Catholic Register)
