Bộ Giáo luật
Điều này đã được ĐTC Phanxicô công bố trong Tự sắc Communis Vita (Đời sống cộng đoàn), ban hành ngày 26/3/2019. ĐTC đã sửa đổi điều khoản này trong Giáo luật để giúp các nhà dòng tuân giữ kỷ luật cần thiết và có thể trục xuất một tu sĩ đã rời bỏ tu viện của họ bất hợp pháp.
Theo luật mới, được Đức Thánh Cha công bố trong một Tông thư “motu proprio” (một kết quả không thể tránh khỏi), vị bề trên có thể tuyên bố trục xuất một thành viên trong tu viện, nếu họ vắng mặt bất hợp pháp trong hơn một năm và không thể biết họ đang ở đâu.
Trong Tự sắc Communis Vita, ĐTC Phanxicô nêu rõ: “Cuộc sống cộng đoàn là một yếu tố thiết yếu của đời sống tu sĩ.” Ngài đã trích dẫn điều 665 của Bộ Giáo luật, trong đó quy định rằng “các tu sĩ phải sống trong tu viện, tuân theo cuộc sống cộng đoàn và không thể vắng mặt mà không có sự cho phép của bề trên.”
Theo các điều khoản hiện hành của Giáo luật 694, mà Tông thư motu proprio cải cách, việc trục xuất một thành viên của một cộng đoàn tu viện có thể được tuyên bố vì hai lý do: họ rời bỏ tu viện bất hợp pháp “một cách hiển nhiên từ bỏ đức tin Công giáo”, hoặc đã kết hôn hoặc dự định kết hôn, mặc dù là kết hôn dân sự.
Với sự thay đổi vừa qua, ĐTC Phanxicô đã thêm điều căn bản của sự trục xuất một thành viên ra khỏi cộng đoàn.
Theo đó, nếu một thành viên của một cộng đoàn tu sĩ “vắng mặt khỏi tu viện một cách bất hợp pháp, trong mười hai tháng liên tiếp”, dựa theo Giáo luật. 665 § 2, mà bề trên không thể xác định, hoặc không thể liên lạc được đang ở đâu thì họ cũng có thể bị trục xuất khỏi cộng đoàn tu viện.
Tùy thuộc vào hiến pháp của mỗi dòng tu, các sắc lệnh trục xuất phải được Tòa thánh hoặc Giám mục địa phương xác nhận.
Đức Phanxicô lưu ý rằng, theo thủ tục đã được Giáo luật qui định, ít là sáu tháng đương sự vắng mặt một cách bất hợp pháp như vậy, Bề trên dòng có thể tiến trình trục xuất đương sự ra khỏi dòng. Nhưng khi không biết đương sự hiện đang ở đâu thì quá trình này rất khó để kết luận một cách chắc chắn về mặt pháp lý.
Các quy tắc mới có hiệu lực vào ngày 10 /4/2019. Với luật này, các Giám mục giáo phận đã có quyền để thỉnh nguyện Hội đồng Tu sĩ trục xuất những linh mục đã bỏ chức vụ của họ và không biết họ đang cư ngụ ở đâu, mặc dù trong trường hợp của một linh mục, người đó phải vắng mặt năm năm trước khi bất kỳ quyết định nào có thể được thực hiện.
ĐTC giải thích rằng: “Việc thay đổi này nhằm giúp các dòng tu tuân thủ kỷ luật cần thiết và có thể tiến hành trục xuất những tu sĩ vắng mặt bất hợp pháp”, nhất là trong trường hợp không thể tìm thấy đương sự ở đâu.
Các quy định hiện tại buộc Bề trên phải tìm kiếm tu sĩ vắng mặt bất hợp pháp và khuyên họ quay trở lại cộng đoàn để tiếp tục Ơn gọi của mình, trước khi đi đến quyết định trục xuất.
Giáo luật điều 729 cũng được mở rộng để làm rõ rằng trong khi các thành viên của tu hội đời có thể bị trục xuất vì nếu đã kết hôn, hoặc có ý định kết hôn, hoặc vì đã rời bỏ đức tin Công giáo, họ không bị ràng buộc với cuộc sống cộng đoàn tu sĩ theo cách tương tự.
Đức Tổng Giám mục Jose Rodríguez Carballo, Tổng thư ký của Bộ Đời Sống Thánh Hiến và Hiệp Hội Đời Sống Tông Đồ, tuyên bố rằng Bề trên tu viện có nghĩa vụ bảo vệ “lợi ích chung được thể hiện trong đời sống cộng đoàn”, là một phần cơ bản của đời sống tu sĩ.
Nhưng, ngài nói, tình yêu thương dành cho thành viên vắng mặt vẫn là một đòi buộc.
ĐTGM Rodríguez nhớ lại tài liệu năm 1994 Cuộc sống Huynh đệ trong Cộng đoàn (Fraternal Life in Community), trong đó diễn tả trách nhiệm của cuộc sống chung, “thúc đẩy chúng tôi yêu thương anh chị em của mình đến mức đón nhận những nhược điểm, những vấn nạn, những khó khăn của họ như của chính mình. Đồng thời, tài liệu này ghi lại cam kết giữ gìn ý thức về một cuộc sống chung ‘được xây dựng bởi những người mà Chúa Kitô đã giải thoát và có khả năng yêu thương như Người đã làm, nhờ món quà tình yêu cứu độ và sự chấp nhận chân thành là những gì Người ban cho chúng ta để làm gương.”
ĐTGM Rodríguez giải thích rằng việc ĐTC sửa đổi Giáo luật giúp các Bề trên có quyết định trục xuất dễ dàng hơn, không viện lý do buộc các Bề trên có trách nhiệm cố gắng tìm kiếm những tu sĩ vắng mặt “với những phương tiện khả thi.”
Theo ngài, nguyên nhân cho việc trục xuất được xác định là “sự thật” do không thể tìm thấy người đó và “không thể viện lý do để ngăn cản trách nhiệm điều tra và thậm chí vội vã để nhanh chóng đóng lại sự việc.”
(Tóm lược và chuyển ngữ từ bài viết của Hannah Brockhaus đăng trên CNA)
